Dworzec PKP w Szczakowej
- adres: 43-600 Jaworzno, ul. Kolejarzy
- koordynaty: 50°14’47″N, +19°17’50″E
W okresie zaborów Jaworzno podlegało państwu austriackiemu. To właśnie w tym czasie rozpoczęto budowę pierwszych linii kolejowych w mieście. Już w 1836 roku rząd Austrii udzielił koncesji na budowę linii kolejowej z Wiednia do Krakowa wraz z odgałęzieniami. W 1846 roku do Austrii przyłączono Kraków, który zyskał połączenie z Wiedniem linią tranzytową. Przebiegała ona właśnie przez Szczakową, a także przez Mysłowice, Koźle, Racibórz i Bogumin.
W latach 1844 – 1848, w czasie, gdy budowano kolej i stację kolejową, zapoczątkowano budowę późniejszego miasta Szczakowa. Powstał wtedy również budynek dworcowy, tory kolejowe 1 – 5 i 2 – 12, a także mieszkania dla pracowników kolejowych i straży granicznej. Wszystkie linie były jednotorowe, a ruch odbywał się wyłącznie w trakcie dnia. Dworzec kolejowy w Szczakowej stał się węzłowym dworcem granicznym, z którego odprawiano pociągi w trzech kierunkach: do Warszawy, do Wiednia i do Krakowa. Bilety sprzedawano tylko na miejsca siedzące, a zajmowanie siedzeń odbywało się według określonych sygnałów dźwiękowych. Bilety natomiast oddawano konduktorowi po zajęciu miejsca w przedziale. Kilka lat później dworzec rozbudowano o magazyny towarowe i tory 14 – 28. W 1900 roku Jaworzno połączono z Chrzanowem. Miasto stało się końcowym dworcem na linii Chrzanów – Jaworzno. Wybudowano ponadto budynek stacyjny. W czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1940 – 1944, stację w Szczakowej zaczęto przebudowywać – był to efekt wzmożenia ruchu w trakcie trwania działań wojennych. Wybudowano m.in. parowozownię w zachodniej części stacji, kolejne tory, Niemcy uruchomili pociągi osobowe na odcinku Szczakowa – Jaworzno.
Stacja w Szczakowej, jako stacja graniczna, posiadała nie tylko budynki, w których obsługiwano pasażerów, ale także posterunek celny, składy towarowe, pocztę i biuro telegraficzne (z którego mogli korzystać także podróżni). Natomiast w budynku stacyjnym mieściły się kasy biletowe, poczekalnie I, II i III klasy wraz z punktami gastronomicznymi, pomieszczenia, w których odbywała się odprawa celna i paszportowa. Do dzisiaj przetrwał dworzec z 1870 roku, magazyn, budynki mieszkalne dla pracowników i wodna wieża ciśnień.
