Obelisk Gwardzistów przy zalewie Łęg

22 czerwca 2020

 

Lokalizacja: zbiornik wodny znajdujący się w pobliżu Elektrowni Jaworzno III

Koordynaty: 50°11’49.9″N 19°12’24″E

Obelisk upamiętnia działania oddziału partyzantów GL im. Jarosława Dąbrowskiego. Oddział działał na terenie Wysokiego Brzegu i Łęgu w latach 1942-1945.

Oddział zaczynał akcje w roku 1942 bez broni, a po dwóch latach z bunkra na Łęgu wychodziło na akcję 5 szturmowych grup. Po wyzwoleniu wielu partyzantów przeszło w szeregi WP i do MO. Partyzanci w małych grupkach dokonywali wypadów na tory kolejowe. Wynikiem tych akcji były wysadzone tory i wykolejone pociągi. 
Ten sam oddział wysadzał też linie wysokiego napięcia, przecinał kable, niszczył sklepy, maszty, konfiskował kartki, likwidował konfidentów i policjantów.

12 października 1973 roku odbyła się w tym miejscu uroczystość. Na odsłoniętym wówczas pomniku umieszczono napis:

“W tym miejscu znajdował się bunkier partyzancki V obwodu Armii Ludowej, 
stąd do walki z okupantem hitlerowskim o honor i wolność narodu wyruszali
żołnierze oddziału okręgu I AL, Franciszek Szlachcic “Wicek” zastępca dowódcy
oddziału, członek sztabu okręgu I AL, Józef Bartosz “Kropka”, Edward Chmielewski “Mały”, 
Jan Hachoł “Wacek”, Józef Gach “Zimny”, Józef Karkowski “Gabryś”, 
Stanisław Kłosowski “Skowronek”, Stanisław Łowiec “Albin, Edward Marcela “Trok”, Adam Tondus “Rysiek”, Jan Śreniawski “Romek, “Wania” były żołnierz Armii Czerwonej, 
Październik 1973 rok w XXX Rocznicę Ludowego Wojska Polskiego”

Oddział przeprowadził kilkanaście udanych akcji:

  • 5 czerwiec 1943 roku – wykolejono pociąg między Chełmkiem a Bieruniem. Zniszczono wówczas 10 wagonów i lokomotywę.
  •  8 czerwca 1943 roku – wykolejono pociąg pod Dworami. Zniszczono 8 wagonów, lokomotywę, 3 samoloty, 10 samochodów.
  • 15 czerwiec 1943 roku – wykolejono pociąg pod Bieruniem
  • 23 czerwca 1943 roku – wykolejono pociąg pod Oświęcimiem. Zniszczono 13 wagonów i lokomotywę.
  • 24 czerwca 1943 roku – wykolejono pociąg pod Zatorem. Zginęło 30 żołnierzy jadących na front.
  • 25 czerwca 1943 roku wykolejono pośpieszny pociąg pod Balinem.
  • 4 stycznia 1944 roku – wykolejono pociąg pod Ciężkowicami. Zginęło wówczas kilku partyzantów w walce na torach.