Zakola Białej Przemszy
- lokalizacja: północna część miasta
- koordynaty: +50° 15′ 14.299″N, +19° 15′ 42.213″E
- forma ochrony: Użytek ekologiczny
- przedmiot ochrony: Murawy napiaskowe, łąki zmiennowilgotne, łęgi
Biała Przemsza to rzeka o długości 63,9 km i powierzchni dorzecza 876,6 km2. Swój początek bierze z torfowisk położonych pod Wolbromiem na wysokości ok. 376 m n.p.m. Bieg swój kończy z wodach Czarnej Przemszy w Trójkącie Trzech Cesarzy (na wysokości 250 m n.p.m.). Rzeka w większości płynie naturalnym korytem (uregulowany został odcinek końcowy oraz w rejonie Starych Maczek). Kraina Białej Przemszy swym obszarem obejmuje kilka regionów geograficznych pogranicza Wyżyny Śląskiej i Krakowsko-Częstochowskiej. Na terenie Jaworzna płynie na odcinku 10,5 km, z czego ponad 6 km objętych jest ochroną prawną.
Użytek ekologiczny Zakola Białej Przemszy to obszar o pow. 24,29 ha. Na mocy uchwały Rady Miasta w Jaworznie nr XXIX/424/2013 objęty ochroną prawną od 2013 r. Na obszarze tym wykazano ponad 260 gatunków roślin naczyniowych – w tym 11 gatunków zagrożonych i rzadkich zarówno w skali kraju i regionu, a także 16 gatunków chronionych. Występujące tu zbiorowiska roślinne uznane są za rzadkie i ginące w skali Europy, kraju i regionu – chronione na mocy prawa krajowego i Dyrektywy Siedliskowej. Bogata fauna regionu 260 gatunków (85 podlega ochronie prawnej). Meandrujące koryto rzeki sprawia, że obszar ten cechują wysokie walory krajobrazowe.
Gatunki chronione obszaru: Centuria pospolita, Pomocnik baldaszkowaty, Kukułka (Storczyk) szerokolistna, Kukułka (Storczyk) krwista, Wawrzynek wilczełyko, Kruszczyk rdzawoczerwony, szerokolistny i błotny, Mieczyk dachówkowaty, Kosaciec syberyjski, Lipiennik Loesela, Gnidosz rozesłany, Bagnica torfowa, Kosatka kielichowa, Pływacz zwyczajny.
Źródło zdjęć: Zielnik karpacki
