Władysław Gnyp, zdjęcie portretowe / Zbiory Muzeum Miasta Jaworzna

Urodził się w Jaworznie 12 lipca 1911 r., jako syn Jana Gnypa i Marii z domu Rychlik. Jego ojciec, pracując w charakterze sztygara zmianowego kopalni, mógł zapewnić tylko podstawowe potrzeby swojej licznej rodziny. Gnypowie mieli w sumie dziewięcioro dzieci. Władysław Gnyp, po ukończeniu miejscowej szkoły powszechnej, rozpoczął trzyletnią naukę w miejscowej Szkole Przemysłowej Zawodowo – Dokształcającej, którą ukończył w 1927 r. z bardzo dobrym świadectwem. Niestety, kontynuacja edukacji, pomimo potencjału, nie była mu dana. Po dłuższym staraniu się o pracę, zatrudniono go w 1929 r. w kopalni Kościuszko jako „pomoc rysowniczą” w biurze mierniczym. W 1930 r. przeszedł do Centralnego Biura Mierniczego w Dyrekcji Jaworznickich Komunalnych Kopalń Węgla. Tam pracował na stanowisku kreślarza do 1947 r. W latach 1947-1954 był referentem technicznym do spraw szkód górniczych ówczesnej kopalni Jaworzno. W 1954 r. objął, po uzyskaniu wcześniej kwalifikacji, urząd geologa kopalni Komuna Paryska. Stanowisko to piastował aż do odejścia na zasłużoną emeryturę w 1972 r.

W latach 1928–1938 działał w jaworznickim hufcu Związku Harcerstwa Polskiego. Tuż po II wojnie światowej, zaangażował się, z ramienia Związku Zawodowego Górników w zakładanie placówek rekreacyjnych dla dzieci. Już w latach1945–1947 zorganizował i nadzorował pierwsze półkolonie dla dzieci, a rok późnej objął kierownictwo nad kolonią w Suchej. Na rzecz dzieci działał czynnie także w komitetach rodzicielskich: w Szkołach Podstawowych nr 1, a późnej nr 5 na Pechniku. Od połowy lat 60. XX wieku pełniąc funkcję radnego, uczestniczył w pracach Komisji Gospodarki Komunalnej i Budownictwa.

Po odejściu w 1972 r. na emeryturę, Władysław Gnyp został delegowany przez dyrekcję kopalni Komuna Paryska do zorganizowania w Jaworznie muzeum historii górnictwa Zagłębia Krakowskiego. Muzeum, jako jednostka regionalna, formalnie zostało powołane w dniu 23 maja 1972 r., a Władysław Gnyp oficjalnym opiekunem zbiorów, które były pozyskane z miejscowych kopalń. Były nimi stare mapy i plany robót górniczych, narzędzia i przyrządy pomiarowe używane w górnictwie. Zakres obowiązków pierwszego kustosza Muzeum Miasta Jaworzna, obejmował porządkowanie i archiwizację dokumentacji dotyczącej lokalizacji najstarszych robót górniczych na terenie Jaworznia oraz opracowanie monografii kopalni Komuna Paryska.

Z pasją pełnił swoją funkcję kustosza, pierwszego dyrektora, a przede wszystkim opiekuna wszelkich pozyskanych zbiorów muzealnych. To on rozpoczął tworzenie placówki, czuwał nad jej rozwojem i doprowadził do udostępnienia eksponatów społeczności jaworznickiej. W maju 1979 r. uhonorowano go w ramach Dnia Działacza Kultury dyplomem Ludzi Kultury naszego miasta.

Zmarł 25 grudnia 1982 r. w Katowicach i tam też go pochowano.

Żona: – Bronisława z domu Koczur, dzieci: Kazimierz ( ur.1936 r.), Adam ( ur. 1942 r.) i Andrzej ( ur. 1947 r.).


Bibliografia:

B. Cieszyński, Władysław Gnyp, [w:] Jaworzno minione, Jaworzno 2017, s. 149-150; B. Cieszyński, Władysław Gnyp, pierwszy kustosz, [w:] Z Jaworznem związani, Jaworzno 2004, s. 23-24; idem, Prekursorzy historii, „Tydzień w Jaworznie” 2002, nr 22, s. 17; Jaworznickie muzeum, „Gwarek” 1991, nr 17, s. 4, 8; Powstanie Muzeum, muzeum.jaw.pl/mmj/powstanie-muzeum/ (dostęp: 07.04.2020); (jp) Dzień Działacza Kultury [w:] „Gwarek” 1979, nr 11, s. 5.; Urząd Stanu Cywilnego w Jaworznie, Kserokopia Odpisu Skróconego Aktu Małżeństwa; USC w Katowicach, Kserokopia potwierdzenia sporządzenia Aktu Zgonu.


Karin Wawrzynek