Ekonomista, prawnik, działacz gospodarczy Galicji, premier i minister skarbu Królestwa Polskiego oraz II Rzeczypospolitej. Założyciel spółki Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla Kamiennego i prezes Rady Nadzorczej w latach 1921-1922.
Urodził się 17 października 1862 r. w Dąbrowie Tarnowskiej, był synem Konstantego i Marianny z Olszewskich. Ojciec piastował stanowisko inspektora szkół ludowych w Galicji. Syn uczył się w gimnazjum w Rzeszowie, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Uniwersytecie Wiedeńskim. Po uzyskaniu doktoratu z prawa w 1886 roku zdał egzamin adwokacki i rozpoczął karierę jako adwokat palestry we Lwowie. Równolegle do pracy zawodowej aktywnie uczestniczył w wielu organizacjach społecznych i gospodarczych. Zasiadał w zarządach i radach następujących organizacji: Towarzystwa Kółek Rolniczych we Lwowie, Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego, Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych, Galicyjskiej Kasy Oszczędności. Wielokrotnie był wybierany do lwowskiej Rady Powiatowej oraz Izby Adwokatów. Jan Kanty, znany działacz społeczny, w karykaturze przedstawiany był jako człowiek siedzący na wielu krzesłach i tak właśnie został namalowany na ścianie Jamy Michalika, gdzie odbywały się występy kabaretu Zielony Balonik.
Dwukrotnie wchodził w skład rządów Rady Regencyjnej jako minister skarbu, został również premierem rządu – urząd sprawował od 4 kwietnia do 23 października 1918 r. Po raz trzeci był ministrem skarbu w okresie Niepodległej Polski, w rządzie Wincentego Witosa, od 26 listopada 1920 r. do 18 września 1921 r. Brał udział w kończących wojnę z ZSRR rokowaniach pokojowych w Rydze. Ocena jego poczynań jako ministra skarbu jest zazwyczaj pozytywna, ponieważ przyczynił się do organizacji tego resortu, stworzył podstawy aparatu skarbowego, przygotował projekty ustawodawcze finansowego systemu państwa. Trochę gorzej wypadają opinie na temat wypełnienia obowiązków premiera, ponieważ Steczkowski zajmował, zdaniem oponentów niepotrzebnie, zbyt wasalną pozycję wobec Cesarstwa Niemiec. Poza rządowymi zajęciami powierzono mu ważne stanowisko dyrektora Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, instytucji emisyjnej – do czasu powstania Banku Polskiego. W latach 1922-1927 był prezesem Polskiego Banku Krajowego i Banku Gospodarstwa Krajowego, a także członkiem Stronnictwa Prawicy Narodowej.
Dla naszego regionu ważnym było jego stanowisko w sprawie własności pól oraz prawa eksploatacji górniczej. Steczkowski opowiadał się w gospodarce za narodowym kapitałem, tymczasem w galicyjskim przemyśle wydobywczym przeważał obcy kapitał zagraniczny. Ekonomista czynił więc wielostronne starania o zwiększenie polskiego udziału w tym zakresie. W 1917 r. udało mu się wykupić, na rzecz skarbu Galicji, wyłączności górnicze w Zagłębiu Krakowskim. Było to 2 727 wyłączności, obejmujących tereny 117 gmin (770 km2), rozciągających się na północ od Chrzanowa, na południe do Wadowic, od zachodniej granicy Galicji na wschód, do Skawiny. Ów sukces szeroko komentowano, ponieważ otwierał duże możliwości rozwoju polskiego górnictwa bez uzależnienia się od zagranicznych ośrodków decyzyjnych.
Po zakończeniu I wojny światowej podjął działania w kierunku przejęcia kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Krakowskim. Doprowadził do powstania konsorcjum finansowego z zarządów gmin Lwowa i Krakowa oraz banków: Krajowego i Gospodarczego, które w sierpniu 1919 r. wykupiło od austriackiej spółki Jaworznickie Gwarectwo Węgla Kamiennego. W lipcu 1921 r. konsorcjum utworzyło spółkę akcyjną Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla Kamiennego w składzie: zarządy gmin miast: Lwowa i Krakowa po 31,5%, a banki: Krajowy i Przemysłowy po 17,5 % udziałów.
Steczkowski został pierwszym prezesem rady nadzorczej, po nim prezesami byli naprzemiennie prezydenci Lwowa lub Krakowa. Spółka składała się z dwóch kopalń węgla: Friedrich August i Rudolf, które otrzymały wtedy nazwy Józef Piłsudski i Tadeusz Kościuszko. Posiadała również elektrownię zakładową, która dostarczała energię elektryczną na potrzeby własne i miasta Jaworzna. Do przedsiębiorstwa należały pola wraz z uprawnieniami górniczymi w regionie oraz okoliczne lasy, tzw. gwareckie. W latach 1920-1922 wybudowano nową, trzecią kopalnię, którą nazwano Jan Kanty (później: Komuna Paryska). Właśnie w ten sposób uczczono zasługi Steczkowskiego dla rozwoju jaworznickiego ośrodka przemysłowego. Szkoła podstawowa na osiedlu Pechnik również otrzymała jego imię. Steczkowski wykazywał stałe zainteresowanie jaworznicką spółką węglową. Wobec wielu swoich zajęć w całym kraju, w ważnych sprawach i potrzebach jaworznickiego przedsiębiorstwa, odwoływał się do skutecznej pomocy prof. Artura Benisa, który odwiedzał Jaworzno i realizował jego zalecenia. Zob. Benis Artur.
Jan Kanty Steczkowski jest założycielem jaworznickiej spółki węglowej oraz inicjatorem rozwoju gospodarczego Jaworzna, któremu zbudował solidne podstawy prawne i finansowe na bazie bogactwa pokładów węgla kamiennego.
Zmarł 3 września 1929 r., pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Bibliografia:
T. Latos, Wł. Suleja, Jan Kanty Steczkowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XLIII s. 105-108.; Słownik biograficzny adwokatów polskich, Warszawa, 2007, t. II zesz. 3-4; J.M. Majchrowski, K. Stepan, G. Mazur, Kto kim był w drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa, 1994; W. Jahl, Odzyskanie terenów węglowych [w:] „Czasopismo Górniczo-Hutnicze” 1917, R. II zeszyt VII s. 184-188; A. Żor, Człowiek na wielu krzesłach. Jan Kanty Steczkowski 1862-1929, Toruń, 2009. ;M. Leś-Runicka, Jan Kanty Steczkowski. [ w:] „Nasze Forum” 2015 nr 8 s. 16.; Archiwum Narodowe w Krakowie, Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla, akta zarządu spółki, sygn. 591; ipsb.nina.gov.pl (dostęp: 31.05. 2021).; 95lat.bgk.pl (dostęp: 15.06.2020).
Maria Leś-Runicka
