Artysta malarz, czołowy działacz lokalnego środowiska artystycznego.
Franciszek Kramarz urodził się w Jaworznie w 1908 r., jako syn Jana i Józefy Kramarzów.
Był artystą malarzem, specjalizującym się w pejzażu i portrecie, a także w wielkoformatowych technikach dekoracyjnych, jak polichromia i sgraffito ścienne. W lokalnym środowisku był znanym i cenionym fachowcem, służącym swoim doświadczeniem w różnych projektach i konkursach artystycznych. W młodości terminował w miejscowej pracowni malarstwa ściennego Franciszka Stoleckiego. Zbieg okoliczności sprawił, że młodym Franciszkiem Kramarzem zainteresował się artysta malarz Antonii Giebułtowski, co otworzyło mu drogę do pracy przy polichromiach kościoła pw. św. Marii Magdaleny w Rabce. Dalszą naukę kontynuował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie. Jego nauczycielami byli Henryk Uziembło i Karol Homolacs. Z okresu studenckiego Kramarza zachował się w Krakowie relief zdobiący elewację kamiennicy przy ul. Filareckiej, wykonany techniką sgraffito, przedstawiający pawia.
Okres okupacji spędził w Jaworznie, trudniąc się wykonywaniem ręcznie malowanych kart pocztowych, akwareli i gwaszy dokumentujących jaworznickie kopalnie. W okresie realnego socjalizmu artysta nie ukrywał swoich skrajnie odmiennych przekonań ideologicznych, co nie przeszkodziło mu dobrze funkcjonować w lokalnych strukturach społecznych. Podejmował się licznych zajęć, m. in. był urzędnikiem Stanu Cywilnego w Miejskiej Radzie Narodowej w Jaworznie, a następnie księgarzem. W latach 50. XX wieku wykonał 40 portretów przodowników pracy Zakładów Chemicznych Azot. Jedną z jego ważnych realizacji była polichromia ścienna cechowni KWK Bolesław Bierut, przedstawiająca apoteozę pracy górnika. Jako artysta musiał zadowolić się stanowiskiem dekoratora w Powszechnej Spółdzielni Spożywców i Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, gdzie wykonywał aranżacje wystaw sklepowych. W tym czasie jego dekoratornia mieściła się w pobliżu dawnego kina „Złocień”. Współpracował z Muzeum Regionalnym w Jaworznie jako ekspert w jury konkursów plastycznych, a także jako renowator dzieł sztuki.
Prywatnie mąż Kazimiery Kramarz, ojciec czworga dzieci, między innymi Zbigniewa Kramarza, artysty malarza. Zmarł w 1993 r., został pochowany na cmentarzu Pechnickim.
Bibliografia:
Evita, Portrety i pejzaże, „Co tydzień” 1999, nr 52, s. 24; B. Cieszyński, Rysunek, malarstwo, projekty, 1908-1993, katalog wystawy, Jaworzno 2000; A. Spiss, Dostojny paw z ul. Filareckiej, [w:] „Kurier Zwierzyniecki” 2017, nr 3 (235), s. 12; I. Brandys, Artyści z pogranicza. Historia amatorskiego ruchu plastycznego w Jaworznie. Cz.1, Jaworzno 2020, s. 50-57.
Iwona Brandys
