Aurelia Stachurka, zdjęcie portretowe / Zbiory prywatne Barbary Sikory

Autorka wspomnień, poetka. Skazana na pięć lat więzienia za działalność polityczną, związana z walką o suwerenność i niepodległość państwa polskiego. Człowiek głębokiej wiary.

Urodziła się w 17 września 1924 r. w Zakopanem. Była córką legionisty Władysława Zarębskiego i Marii z d. Luschanek. Ukończyła szkołę powszechną w Rabce-Zdroju i rozpoczęła naukę w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym im. Józefa Piłsudskiego w Jordanowie. W roku 1940 poślubiła Władysława Stachurkę, żołnierza zawodowego. W czasie kampanii wrześniowej walczył w rejonie Chyżnego, Jabłonki, Mszany Dolnej i Jordanowa. Należał do ZWZ, a następnie do AK. Jej brat Zbigniew Zarębski walczył w oddziale „Wiarusy”.

Zimą 1947 roku w Chabówce udzieliła pomocy ściganym przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego żołnierzom Ruchu Oporu Armii Krajowej „Wiarusy”. Zbigniew Zarębski przyprowadził do niej rannego Kajetana Samborskiego. Po opatrzeniu ran i nakarmieniu znalazła dla niego miejsce w domu tercjarki Tekli Skwarek. Należąca do stowarzyszenia ludzi świeckich związanych z zakonem, Tekla Skwarek wspierała zbrojne podziemie, natomiast Aurelia Stachurka przynosiła do leśnego oddziału żywność, lekarstwa i bandaże. Współpracowała w organizowaniu pomocy medycznej ze Stanisławem Jezierskim, rabczańskim lekarzem. Poinformowała oddział „Wiarusy” o przybyłym do Rabki wojsku i przygotowywanej zbrojnej akcji przeciw partyzantom. W październiku 1948 została aresztowana. Przesłuchiwana była przez UB w Rabce i Nowym Targu. Proces pokazowy w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie prowadził sędzia Ludwik Kiełtyka, a oskarżał prokurator Jaśko. Skazana została wyrokiem WSR w Krakowie z dnia 10 stycznia 1949, sygn. 1006/48 z art,.14 §1, Dekretu z dnia 13.06.1946 r. na karę pięciu lat więzienia, utratę praw publicznych i obywatelskich, praw honorowych na okres dwóch lat. Po 11 miesiącach spędzonych w Więzieniu Montelupich, przewieziona została do Centralnego Więzienia Karnego w Grudziądzu (ul. Wybickiego 10/22), gdzie odsiadywała wyrok. Przebywała w więzieniach od 23 października 1948 r. do 29 stycznia 1952 r. Zwolniona warunkowo, wróciła w rodzinne strony.

W styczniu 1953 r., już na stałe, przyjechała z rodziną do Jaworzna. Podjęła pracę w Zakładach Chemicznych Azot, a następnie w Szpitalu Miejskim jako magazynier. W ankiecie personalnej miała napisane: „Wróg Polski Ludowej”. W 1971 roku, kiedy powstał nowy szpital, a nie było w nim miejsca na kaplicę, przechowywała wyposażenie kaplicy w schowku przy magazynie żywnościowym. W 1978 r. pilnowała postawionego nocą krzyża na terenie, gdzie mieszkańcy Osiedla Stałego chcieli wybudować kościół. Należała do Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury, Polskiego Towarzystwa Czytelniczego, do jaworznickiego koła Polskiego Związku Niewidomych. Zajmowała się sprawami kulturalno-oświatowymi, współpracowała z Miejską Biblioteką Publiczną w Jaworznie (Filią dla Niewidomych). Pisała wiersze i wspomnienia. W ogólnopolskim konkursie literackim „Kraków” zdobyła trzecie miejsce za prozę wspomnieniową. Nagrodę w 1997 roku wręczył jej prof. Wiktor Zin.

Zmarła 23 lutego 2007 r. w Jaworznie. Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Wilkoszynie.

Córki Aurelii i Władysława Stachurków: Władysława Bogusz (ur. 31 marca 1945 r.), Maria Bochenek (ur. 6 maja 1948 r., zm. 3 października 2020 r.). Wnuki: Tomasz, Jakub, Gabriela. Prawnuki: Paulina, Maja, Weronika, Miłosz, Lilianna.

Uchwałą Rady Miejskiej w Jaworznie z 31 sierpnia 2017 r., imię Aurelii Stachurki otrzymała jedna z ulic na Osiedlu Stałym. Przez wiele lat Aurelia Stachurka mieszkała na tym osiedlu, przy ulicy Jaśminowej.


Bibliografia:

A. Stachurka, Pęć brata Zbigniewa [w:] „Co tydzień” 1992, nr 28, s. 9.; eadem Cisza wieczorna , Kołysanka więzienna [w:] Jaworzno 2000, 1992, nr 37 [s. 5].; Z. Siatkowski, Świat z wigilijnych wzruszeń. Szkic o kolędzie Aurelii Stachurki. Jaworzno s. 9-10: B. Sikora – Jaworzniccy poeci, Aurelia Stachurka, [w:] „Jaworzno 2000” 1992, nr 28, s. 4.; J. Kaczmarek, Pani Aurelia Stachurka, [w:] „Co tydzień”, 1992, nr 28, s. 8-9; B Kołodziejska, Niewidomi – bariery, sukcesy, nadzieje, [w:] „Jaworzno 2000”, 1993 nr 2, s. 4; Z wierszem i szampanem [w:]„Pochodnia”, 1993, nr 3, s. 35; J. Kaczmarek,Pisarze choć niekoniecznie poeci, [w:]„Co tydzień” 1993, nr 29, s.13.; Echa kazamatów, [w:] „Pochodnia” 1994, nr 1, s.41; eadem– Wspomnienia Aurelii Stachurki. Więzienne kołysanki, „Co tydzień”, 1994, nr 7, s. 13; B. Sikora, Świat białych lasek i poezja. [w:] Aurelia Stachurka recytuje wiersze. Jaworzno 1996.; eadem, Od Montelupich do Kanoniczej, [w:] „Tydzień w Jaworznie”, 1998, nr 2 s. 7; B. Dereń, Józef Kuraś „Ogień” partyzant Podhala, Warszawa 2000; Barbara Sikora, Nasze niegdyś milczenie, nasza dzisiaj wiedza. “Tydzień w Jaworznie” 2003, nr 9, s. 8.; eadem, Kosztowny wybór w życiu: Być dobrym człowiekiem, „Tydzień w Jaworznie”, 2007, nr 10, s.17; D. Golik, Z wiarą w zwycięstwo… Oddział partyzancki „Wiarusy” 1947-1949. Kraków 2010. M. Reniak, Niebezpieczne ścieżki. Warszawa, 1982. B. Sikora, Piękna niedziela organisty,[w:] „Co tydzień”, 2014, nr 40, s. 11.; eadem– Wspomnienie o Aurelii Stachurce, „Co tydzień”, 2018, nr 17, s. 7; E. Bigas – Opowieść o Aurelii Stachurce, cz .I, „Co tydzień”, 2019, nr 15 s. 5; eadem, Opowieść o Aurelii Stachurce, cz. II, „Co tydzień”, 2019, nr 16, s. 23; B. Sikora – Aurelię Stachurkę wspomina jej córka Władysława Bogusz, [w:] „Co tydzień”2020, nr 26, s. 12; dla Ciebietv, Władysława Bogusz- dawni jaworznianie, 4 lipca 2020, youtube.com/watch/v=DVN1|wwSCYw (dostęp: 15.06.2021) Zbiory prywatne autorki: Protokół z posiedzenia jury konkursu literackiego „Kraków”, które odbyło się 6 listopada 1997 roku [w:] Folder konkursu Fundacja Sztuki Osób Niepełnosprawnych. Politechnika Krakowska –Galeria Sztuki „Kanoniczna 1” ,Urząd Miasta Krakowa,Wydział Kultury.; Aurelia Stachurka we wspomnieniach bibliotekarki. folder ze spotkania z cyklu Dzieje Polski w życiorysach czytelników MBP w Jaworznie z 8 kwietnia 2019, Jaworzno : Uniwersytet Trzeciego Wieku 2019.; A. Stachurka, Dwa wiersze, folder, Jaworzno : PZN, koło w Jaworznie 1996.


Barbara Sikora