Lekarz fizjopatolog, absolwent Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor Uniwersytetu, Politechniki i Akademii Medycznej we Wrocławiu. Prowadził badania naukowe dotyczące krzepliwości krwi, stworzył naukowe podstawy wektokardiografii.
Urodził się 10 grudnia 1906 r. w Jaworznie, w rodzinie Hugo Kowarzyka i jego żony Rużeny Spaček, otrzymał imiona Hugon Wendelin Stefan. Zob. Kowarzyk Hugon. Pierwsze nauki pobierał w jaworznickiej szkółce, tzw. Winterówce, która znajdowała się obok jego rodzinnego domu. Była to prywatna 2-letnia szkółka z językiem niemieckim, przeznaczona dla dzieci sztygarów i urzędników, które musiały opanować język niemiecki, żeby podjąć dalszą edukację w szkołach średnich.
W Jaworznie Kowarzyk spędził tylko kilka lat wczesnego dzieciństwa. W wieku 10-12 lat oddany został do słynnej szkoły w Chyrowie, którą dla chłopców prowadzili księża jezuici. Podobno wrócił stamtąd pieszo do rodzinnego domu, były to pewnie ostatnie miesiące trwającej I wojny światowej. Naukę gimnazjalną kontynuował w Krakowie, maturę zdał w Gimnazjum św. Anny. Podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, na Wydziale Medycznym. Tradycję zawodu górniczego po ojcu kontynuował jego starszy brat Henryk Hugon Stefan, który zmarł 21 sierpnia 1921 r. na czerwonkę, był wtedy studentem I roku Akademii Górniczej w Krakowie. Hugon natomiast podjął studia medyczne, w pewnym sensie nawiązał do tradycji dziadka Antoniego, rejonowego chirurga z Sierszy. Studia skończył w 1930 r., uzyskując dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Habilitację otrzymał w 1939 r., pracował wówczas w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej UJ w Krakowie. W czasie okupacji prowadził Laboratorium Analiz Lekarskich. Po wojnie przeniósł się do Wrocławia, gdzie organizował się nowy ośrodek naukowy i akademicki. Mianowany w 1946 r. profesorem nadzwyczajnym, a w 1957 r. profesorem zwyczajnym, wykładał na Akademii Medycznej i Uniwersytecie Wrocławskim, przez kilka lat był prodziekanem i dziekanem Wydziału Lekarskiego, a przez wiele lat prowadził Katedrę i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademii Medycznej we Wrocławiu. W badaniach naukowych zajmował się zagadnieniami krzepliwości krwi, hematologii, wektokardiografii i cytogenetyki. Badania naukowe prowadził ze swoją żoną, prof. dr Zofią Kowarzyk, która była znakomitym kardiologiem, razem stanowili zgrany zespół badawczy.
W 1958 r. został członkiem korespondentem, a w 1970 r. rzeczywistym członkiem Polskiej Akademii Nauk. Należał do wielu międzynarodowych towarzystw naukowych, np. New York Academy of Sciences, Deutsche Akademie der Naturforscher in Halle, Międzynarodowego Towarzystwa Hematologicznego i innych. W 1983 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Był współorganizatorem i prezesem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (1974-1985).
Zmarł 7 marca 1985 r., pochowany został na cmentarzu parafialnym św. Rodziny we Wrocławiu, w grobie rodzinnym z żoną Zofią, na płycie zamieszczono napis: Zasłużeni dla Nauki Polskiej. We Wrocławiu znajduje się osiedle i ulica imienia Hugona Kowarzyka. W Jaworznie mamy ulicę nazwaną imieniem Kowarzyków, na pamiątkę nie tylko profesora, ale również jego ojca Hugona oraz stryja Henryka.
Bibliografia:
Kowarzyk Hugon, encyklopedia.pwn.pl/szukaj/kowarzyk.html; Pamięci profesora doktora habilitowanego Hugona Kowarzyka, doktora honoris causa Akademii Medycznej i Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1988; J. Rozynek, J. Ziółkowski, Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego 1948-2002, Wrocław 2002; B. Łazarkiewicz, L. Barg, Doktorzy honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu 1950-1990, Wrocław 1990; U. Mądrzak, Doktorzy honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu 1950-2005, Wrocław 2005; Prof. dr hab. Zofia Kowarzykowa, nekrolog, „Kardiologia Polska” 1980, nr 1, s. 98-99.; W. Zechenter, Upływa szybko życie, Kraków 1975, s. 77.; Muzeum Miasta Jaworzna, Księgi metrykalne, sygn. 11.0.
Maria Leś-Runicka
