Profesor zoologii, w czasie okupacji członek Komendy Okręgu Kielce, internowany w ZSRR, po powrocie nauczyciel akademicki, autor prac z zakresu entomologii, zoologii i historii nauk zoologicznych.
Urodził się dnia 26 marca 1908 r. w Jaworznie, w rodzinie Bolesława i Krystyny Abstorskiej, był młodszym bratem Włodzimierza Kaweckiego i Bolesławy Kaweckiej-Starmach. Zob. Natomiast dziadek Wilhelm Kawecki pracował przez wiele lat jako sztygar w Jaworznickim Gwarectwie Węgla Kamiennego. Był aktywnym działaczem jaworznickiego gniazda TG Sokół i zaliczał się do uznanych obywateli naszego miasta.
Po przeniesieniu rodziny Bolesława Kaweckiego do Lwowa, Zbigniew uczęszczał do szkoły ludowej i rozpoczął naukę w gimnazjum. Wtedy, na przełomie 1918 i 1919 r., przeżył burzliwe miesiące obrony Lwowa. Należał do lwowskich harcerzy, którzy, za udział w obronie miasta, zostali nazwani i odznaczeni jako Orlęta Lwowskie. Stosowną odznakę i legitymację potwierdzającą jego udział we lwowskich wydarzeniach otrzymał w grudniu 1918 r. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jego rodzina osiedliła się w Krakowie. Tam ukończył gimnazjum i studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zgodnie z rodzinną tradycją, studiował nauki przyrodnicze. Uzyskał tytuł magistra biologii w styczniu 1933 r., a w grudniu tego samego roku obronił doktorat w tym zakresie. Pracę zawodową rozpoczął w Stacji Ochrony Roślin w Krakowie, a od 1936 r. kontynuował zatrudnienie w Kielcach i Radomiu.
W czasie okupacji hitlerowskiej, od listopada 1939 do stycznia 1945, był żołnierzem Armii Krajowej (pseudonim Brzoza). Działał na terenie powiatu kieleckiego i radomskiego, należał do specjalnego zespołu, podlegającemu Wywiadowi Komendy Okręgu Kielce. Uczestniczył w konspiracyjnym ruchu ludowym. Reprezentował władze wojewódzkie Stronnictwa Ludowego ROCH. Na Wydziale Lekarskim, tajnie działającego uniwersytetu, wykładał parazytologię. Zatrzymany 4 lutego 1945 r. przez władze sowieckie, został internowany i wysłany na Ural, do łagru, skąd powrócił dopiero w 1947 roku.
W kraju został nauczycielem akademickim, najpierw w Krakowie w latach 1947-1958 w Wyższej Szkole Rolniczej, później w Warszawie w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Wykładał zoologię oraz entomologię stosowaną; przeszedł kolejne stopnie kariery naukowej, aż do tytułu profesora zwyczajnego włącznie. Napisał podręcznik pt. Zoologia stosowana, opublikował około 120 prac naukowych poświęconych ochronie przyrody oraz roślin uprawnych. W zakresie badawczym zajmował się głównie czerwcami, jego nazwisko zostało uwzględnione w nazwach taksonów: Bucculacus kaweckis Boczek oraz Rodzaj Kaweckis Koteja. Opracował także kilkanaście biografii słynnych polskich przyrodników i utrwalił ich dokonania w pamięci pokoleń rodaków.
Zmarł w Warszawie w dniu 26 stycznia 1981 r., pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.
Bibliografia:
Kawecki Zbigniew, encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kawecki-Zbigniew;3921356.html (dostęp: 23.06.2020).; Profesor Zbigniew Kawecki /1908-1981/, „Przegląd Zoologiczny” 1982, z. 1 s. 7-17; Prof. dr hab. Zbigniew Kawecki (1908-1981) nekrolog, „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Krakowskiej. Historia Rolnictwa” 1983, z. 6, s. 211-213.; H. Komosińska, Szkic do biografii prof. dra hab. Zbigniewa Kaweckiego /1908-1981/, „Wiadomości Entomologiczne” tom 2, 1981, z. 3-4, s. 141-146; Zbigniew Kawecki, [w:] Profesorowie, docenci i doktorzy habilitowani Wyższej Szkoły Rolniczej, Akademii Rolniczej, Uniwersytetu Rolniczego im. H Kołłątaja w Krakowie 1953-2013, t. 1 A-L, red. J. Bieniek, E. Korotyńska, I. Pisiewicz, Kraków 2003, s. 561-562; A. Massalski, S. Meducki, Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945, [Wrocław] 2007, s. 262;
Centralne Archiwum Wojskowe, Kolekcja Wojskowej Komisji Archiwalnej, sygn. KKiMN 34.10172
akokregkielce.pl/kawecki-zbigniew-brzoza.html (dostęp: 23.06.2020); pte.au.poznan.pl (dostęp: 23.06.2020); bj.uj.edu.pl (dostęp: 23.06.2020).
Maria Leś-Runicka
