Nadleśniczy rewiru w Byczynie, członek ruchu oporu, aresztowany w lipcu 1943 r. przez hitlerowców wraz z żoną i dorosłymi dziećmi: synem, synową, trzema córkami oraz dwoma nieletnimi wnukami.
Młodszy syn leśniczego Franza Abstorskiego i jego żony Zofii Lorenz, urodzony 7 lutego 1887 r. w leśniczówce w Jeziorkach, kiedy ojciec pracował w tym rewirze. Rodzina stryja Arnolda mieszkała w Dąbrowie Narodowej. Zob. Abstorski Artur.
Maturę uzyskał w gimnazjum realnym w Bielsku, studia wyższe w zakresie leśnictwa zdobył na uczelni w Gföhl (Dolna Austria) oraz we Lwowie. W 1911 r. został zatrudniony w zarządzie lasów w Jaworznie, pracował w rejonie Ciężkowic, Dąbrowy, wreszcie otrzymał samodzielną posadę leśniczego w Byczynie. Ożenił się z Bronisławą Łyp, która pochodziła ze znanego rodu jaworznickich młynarzy. Małżeństwo posiadało liczne potomstwo, trzech synów i trzy córki. W 1935 r. doszło do nieszczęścia, ich zaledwie 18-letni syn Bruno Hubert popełnił samobójstwo, podobno skutkiem nieszczęśliwej miłości. Była to wielka tragedia, wydawało się, że nic gorszego nie mogło tej rodziny spotkać. Tymczasem przyszłość przyniosła tej rodzinie ostateczne zatracenie.
Służba leśna jeszcze przed wybuchem wojny została objęta specjalnym Przysposobieniem Wojskowym Leśników (PWL). Było to przeszkolenie bojowe do organizowania sabotażu na tyłach wroga. Leśnicy należeli do pierwszych grup ruchu oporu. Abstorscy, ojciec i syn, obaj na stanowisku leśniczych, przystąpili do konspiracji we wrześniu 1939 r. Należeli do Organizacji Orła Białego – Związek Odwetu grupy pod kryptonimem „Jastrząb” dowodzonej przez Arnolda Preglera. Zob. Pregler Arnold.
15 lipca 1943 r. do leśniczówki przyjechało gestapo, które aresztowało nadleśniczego Franciszka Abstorskiego, jego żonę Bronisławę, córki: Kamilę, Ewelinę i Zofię z dwójką dzieci, czteroletnią Aliną i dwuletnim Andrzejem. Syna Mieczysława Abstorskiego z żoną Janiną, wyprowadzono z domu, gdzie mieszkali u teściów. Uratował się tylko ich sześciomiesięczny synek Ryszard, którego w beciku zniecierpliwiony hitlerowiec rzucił w ręce rozpaczającej babci Agnieszki Wilczek. Bezpośrednią przyczyną represji było przypadkowe zatrzymanie Juliana Rembiechy ps. „Józek”, partyzanta libiąskiej grupy leśnej Gwardii Ludowej Polskiej Partii Robotniczej (PPR), który posiadał przy sobie przepustki do lasu podpisane przez Abstorskich i Preglera. Polska konspiracja była już wtedy przez Niemców w dużym stopnia rozpracowana w wyniku działań agenturalnych oraz krwawych przesłuchań aresztowanych członków konspiracji.
Tragiczny los rodziny był typowym przykładem terroru hitlerowców, którzy stosowali zasadę zbiorowej odpowiedzialności. Bestialsko traktowali Polaków niemieckiego pochodzenia, którzy nie podpisywali volkslisty i byli wierni Polsce. Najpierw wszyscy zostali wywiezieni do więzienia w Mysłowicach, gdzie po brutalnym śledztwie wysłano ich do obozów śmierci. Najwcześniej zginął Mieczysław Abstorski (1915-1943), rozstrzelany 2 września 1943 roku w obozie Auschwitz na podstawie wyroku sądu doraźnego. Senior rodziny, Franciszek Abstorski, przebywał kolejno w obozach Gross-Rosen i Bergen-Belsen, gdzie zginął 27 października 1944 roku. Natomiast kobiety z rodziny Abstorskich zostały wysłane 30 lipca 1943 roku do obozu Auschwitz-Birkenau. Matka Bronisława (1886-1944), nr 50687, zmarła w obozie w dniu 2 stycznia 1944 r. Następna zmarła synowa Janina (1921-1944) z domu Wilczek, nr 50690, 7 lutego 1944 r. Kamila, nr 50688, zmarła 8 maja 1944 r., mając 21 lat. Córka Ewelina, nr 50689, w kwietniu 1945 r. została wysłana do obozu w Neustadt, gdzie doczekała wyzwolenia. Zmarła już na wolności w Krakowie, jesienią 1945 r., w wyniku wszczepionej gruźlicy. Miała wówczas tylko 20 lat. Razem z siostrą Kamilą były ofiarami medycznych eksperymentów.
Łącznie, w wyniku opisanego aresztowania, z rodziny zginęło sześć osób. Tylko najstarsza córka Zofia (1913-1994), zesłana najpierw do obozu w Ravensbrück, później do Neubrandenburg, gdzie pracowała w fabryce samolotów, powróciła z obozów zagłady. Jej dzieci: Alina i Andrzej przebywały w specjalnych obozach dla małych dzieci w Pogrzebinie, Gorzycach i Gorzyczkach. Po wojnie szczęśliwie odnalazły matkę. Uratował się jeszcze najstarszy syn Franciszek (1911-1959). Nie mieszkał już wówczas z rodzicami, w czasie aresztowania był w pracy. Powiadomiony o nieszczęściu, nie opuścił kopalni, ukrywał się przez pewien czas w jej podziemiach.
Dla upamiętnienia rodziny, która poniosła ofiarę życia w imię narodowych wartości i wolności, jedna z ulic w dzielnicy Byczyna, opodal dawnej leśniczówki, nosi nazwę Abstorskich.
Bibliografia:
I. Pająk, Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz, Katowice, 1998 s. 571; A. Konieczny, Pod rządami wojennego prawa karnego III Rzeszy: Górny Śląsk 1939-1945, Warszawa, 1972, s. 370-371; K. Pluta-Czachórski, Organizacja Orła Białego. Zarys genezy, organizacji i działalności, Warszawa, 1987 s. 144; J. Niekrasz, Z dziejów AK na Śląsku, Katowice, 1993 s. 305-306; B. Werner-Pędzikiewicz „Drozd”, Ruch Oporu w okupowanym Jaworznie w latach 1939-1945, Jaworzno, 1995 s. 71-72; G. Gut, J. Gut, Historia Jeziorek, Jaworzno 2019 s. 55-56, 64-67, 79-80; B. Kobuszewski, Między Wisłą a Przemszą: z dziejów oddziału GL-AL. im. Jarosława Dąbrowskiego, Warszawa, 1986, s. 56;; Z. Zieliński, Przysposobienie Wojskowe Leśników w latach 1933-1939 [w:] Niepodległość i Pamięć 12/1 (21), 2005, s. 197-214; Jaworzno. Zarys dziejów w latach 1939-1990, pod red. J. Zawistowskiego, Jaworzno 1996 s. 29-30, 48-49; Z. Gazda z d. Abstorska, Dzieje rodziny Abstorskich [w:] „Co tydzień” 1995 nr 6 ; A. Minorczyk, Nr 50696, [w:] „Co tydzień” 1995 nr 3,4,5,6, 7; B. Drongh-Cieszyński, Dopiero wnuk…[w:] „Jaworznicki Sokół” 2008 nr 7 s. 20-21; M .Leś-Runicka, Historia walki i zdrady [w:] Byczyna na starej fotografii 1939-1977, Jaworzno 2015 s. 18-19;eadem, Zbiorowa odpowiedzialność, [w:] „Extra” 2015 nr 28 s. 12;eadem, Konspiracja leśniczych,[w:] „Extra” 2015 nr 21 s. 12; E. Popławska, Pacyfikacja leśniczówek w 1943 roku, „Zeszyty Historyczne Miasta Jaworzna”, wydanie specjalne, czerwiec 2018; Muzeum Miasta Jaworzna, Księgi metrykalne parafii Jaworzno, sygn. 9,0; 10,0; Archiwum Światowego Związku Żołnierzy AK Oddział Jaworzno sygn. AK Grupa leśna-VI/1; Archiwum Muzeum Auschwitz-Birkenau Korespondencja sygn. Nr 3703-04/73, 936-39/2823/01, 5506-07/01; Materiały Ruchu Oporu sygn. D-RO/87, nr inw. 72782,k.286; D-RO/10 nr inw. 31065; sygn. D-N, Gleve -5/1 nr inw. 176365 k.46 auschwitz.org/muzeum/informacje o więźniach (dostęp 4.12.2014); muzeum Gross-Rosen Rogoźnica (dostęp 6.12.2014)
Maria Leś-Runicka
